کنفرانس بین المللی ایران در گذار

25/9/97

 

 

از میانه پادشاهی فتحعلیشاهِ قاجار، اندیشه‌ی نوسازی و تأمل درباره‌ی جهانِ نو در ذهن نخبگان ایرانی شکل گرفت؛ این موضوع ابتدا با ترجمه‌ی متون و سپس با اعزام محصّل به غرب جلوه کرد اما نقطه‌ی عطف این ماجرا، وقوع انقلاب مشروطیت و تلاش برای استقرار نظامی نو، مبتنی بر قانون و حقوق شهروندی در برابر ساختار سنتی و دیرپای سلطنت بود. مشروطیت را می‌توان گام نهادن ایران به جهانِ نو برشمرد. این اتفاق از نیمه‌ی عصر ناصری، با نشر مطبوعات، تأسیس مدارس، انتشار رساله‌ها و شب‌نامه‌ها و همچنین حرکت‌های سیاسی اجتماعی آغاز شد و نهایتاً با هدایت بخشی از علما و نخبگان به استقرار نظام مشروطه در ایران منتهی گردید. ایران، در فاصله‌ی استقرار مشروطیت تا پایان قاجاریه، تجربه‌ای نو در فرهنگ، سیاست و اقتصاد را پشت سر گذاشت. برای نخستین‌بار، نشریات آزاد در ایران منتشر شد؛ عالمان دینی با دو قرائت مشروعه‌خواهی و مشروطه‌خواهی در برابر هم صف‌آرایی کردند؛ در دوگانه‌ی سلطان و رعیت، سخن از برابری شاه و مردم به میان آمد؛ برای دخل و خرج کشور، بودجه‌نویسی شد و نخستین قانون اساسی و مجلس ملی در ایران شکل گرفت. تمام این تجربه‌های نو، با چالش‌های جدی در داخل و خارج از ایران همراه بود چرا که رقابت قدرت‌های خارجی از یکسو و تلاش نخبگان ایرانی برای بهره‌مندی از تجربه‌های غربی از سوی دیگر، مناسبات جدیدی را عرصه‌ی بین‌الملل رقم زد. ایران، در کمتر از دو دهه گام‌های بزرگی برای گذار از روزگار جهان قدیم به جدید برداشت و این حرکت‌ها تا پایان قاجاریه تداوم یافت. این دوران کوتاه اما تأثیرگذار در حیات سیاسی اجتماعی ایران، دست‌مایه‌ی پژوهش و گفتگوهای فراوانی در نیم قرن اخیر بوده، تا جایی که به‌باور برخی پژوهشگران، بسیاری از تحولات بعدی ایران، تداوم نهضت مشروطیت بوده است. همایش حاضر ذیل سه محور اصلی، تلاشی برای بازخوانی این دوره‌ی مهم از تاریخ ایران است

برنامه زمانی کنفرانس

دریافت فایل برنامه زمانی کنفرانس