فلسفه - literature- دانشکده ادبیات و علوم انسانی
گروه فلسفه دانشگاه تهران از جهت توجه به دو سنت دیرپای فلسفی هویتی متمایز دارد: فلسفه اسلامی و تاریخ فلسفه غرب. این گروه شاخهای از دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران است که نخستین بار فعالیت خود را همزمان با تأسیس دانشگاه تهران تحت عنوان دانشکده ادبیات، فلسفه و علوم تربیتی آغاز کرد. هسته اولیه این دانشکده در سال ۱۳۰۷ به عنوان بخشی از دانشسرای عالی تربیت معلم شکل گرفت و در سال ۱۳۱۳ تحت عنوان یادشده همزمان با تأسیس دانشگاه تهران، در این نهاد نوپا ادغام شد. تا پیش از سال ۱۳۴۳ سه حوزه فلسفه، روانشناسی و علوم تربیتی در قالب یک گروه آموزشی فعالیت میکرد، ولی در آن سال دو حوزه روانشناسی و علوم تربیتی جدا شده و گروه فلسفه فعالیت مستقل خود را آغاز کرد. این گروه قدیمیترین و مشهورترین گروه آموزشی-پژوهشی فلسفه در میان مراکز آموزشی-پژوهشی ایران است. از اواسط دهه چهل شمسی این گروه به مرکزی پیشرو در مطالعات فلسفی ایران بدل گشت. در طول سالیان گذشته چهرههای فلسفی برجستهای به عنوان اعضای این گروه خدمت کردهاند که به برخی از آنها اشاره میشود: سید کاظم عصار (محقق شیعی برجسته)، ویلیام هاز (استاد فلسفه جدید)، یحیی فلسفی (مترجم پیشرو آثار فلسفه غرب در ایران)، رضا داوری اردکانی (محقق فلسفه قارهای و روشنفکر عرصه عمومی)، عبدالکریم سروش (محقق فلسفه علم و روشنفکر عرصه عمومی)، کریم مجتهدی و احمد فردید. مهمترین نقطه قوت گروه توجه وسیع به تاریخ فلسفه است. این گروه به آموزش طیف وسیعی از درسهایی با موضوع تاریخ فلسفه غرب، فلسفه اسلامی و فلسفه قارهای معاصر متعهد است. این تعهد به آموزش تاریخ فلسفه غرب به طور خاص در چهار قلمرو منعکس شده است: فلسفه یونان و روم، فلسفه قرون وسطی، فلسفه عصر جدید پیش از کانت و فلسفه قرن نوزدهم آلمان. در فلسفه کلاسیک، عطف نظر ویژهای به افلاطون و ارسطو وجود دارد. مطالعه ایدالیسم آلمانی نقطه قوت دیگر این گروه است. سومین نقطه قوت این گروه فلسفه اسلامی است که با پشتیبانی و همکاری حوزههای علمیه صورت میگیرد. در هر سه حوزه فوقالذکر تمرکز ویژه برای متافیزیک است. در فلسفه معاصر قارهای، درونمایههای اصلی پدیدارشناسی و هرمنوتیک است.
برنامه دوره دکترا: برنامه دوره دکترای گروه فلسفه دانشگاه تهران، از بالاترین اعتبار در میان برنامههای دکترای فلسفه در ایران برخوردار است. این برنامه در قالب سه شاخه عرضه میشود:
۱- فلسفه یونان و قرون وسطی،
۲- فلسفه عصر جدید و
۳- فلسفه معاصر.
در برنامه هر سه شاخه، سه درس متمرکز بر فلسفه اسلامی گنجانده شده است. تمام دانشجویان دکترا باید پیش از شروع رساله، امتحان جامع را با موفقیت پشت سر بگذارند. انتظار میرود که تا پایان ترم چهارم تحصیلی پیشنهاد رساله دکترا تصویب شود. به طور خاص در شاخه فلسفه یونان و قرون وسطی، از موضوعاتی با نسبت فلسفه یونان متأخر و فلسفه اسلامی، دریافت فلسفه یونانی در سنت فلسفه اسلامی و تأثیر سنت فلسفه مشاء اسلامی بر فلسفه قرون وسطی استقبال میشود. به طور متعارف مدت زمانی دوره دکترا بین چهار تا پنج سال است.
منابع آزمون کارشناسی ارشد رشتة فلسفه
تاریخ فلسفه غرب:
ترجمه | نویسنده | نام کتاب |
دکتر سید جلال الدین مجتبوی | پاپکین | کلیات فلسفه |
دکتر غلامرضا اعوانی | دکارت تا لایب نیتس | کاپلستون ج ۴ |
محمدعلی فروغی | سیر حکمت در اروپا | |
دکتر سیدجلال الدین مجتبوی | کاپلستون | تاریخ فلسفه کاپلستون ج ۱ |
دکتر محمد حسن لطفی | بورمان | افلاطون |
دکتر مهدی قوام صفری | نظریه صورت در فلسفه ارسطو | |
دکتر ایلخانی دکتر مهدوی | قرون وسطی تاریخ فلسفه در قرون وسطی و دوره تجدد | |
اسماعیل سعادتی | راجر اسکروتن | تاریخ مختصر فلسفه جدید |
دکتر احمد احمدی | ژیلسون دکتر منوچهر بزرگمهر | نقد تفکر فلسفی غرب فلاسفه تجربی انگلستان |
دکتر حدادعادل | یوستوس هارتناک | نظریه معروف کانت |
عزت الله فولادوند | اشتفان کورنر | فلسفه کانت |
دکتر حمید عنایت
| استیس اینوود | هگل هگل |
دکتر سید یحیی مهدوی | روژه ورنو-ژان وال | نگاهی به پدیدار شناسی و فلسفه های هست بودن |
محمد سعید حنایی کاشانی منوچهر بزرگمهر | جان مک کو آری یوستوس هارتناک | فلسفه وجودی ویتگنشتاین |
دکتر سید یحیی مهدوی | ژان وال | بحث در ما بعدالطبیعه |
دکتر سید یحیی مهدوی | پل فولکیه | فلسفه عمومی یا ما بعدالطبیعه |
از مجموعه پدیدآورندگان کلام جدید در خصوص فلاسفه اگزیستانس | ||
دکتر محمود خاتمی | مدخل فلسفه غربی معاصر |
فلسفه اسلامی:
ترجمه | نویسنده | نام کتاب |
دکتر شیروانی
| علامه طباطبایی دکتر مرتضی مطهری دکتر مرتضی مطهری | بدایة الحکمة(۴ جلد) درسهای اسفار(حرکت و زمان) شرح مبسوط منظومه |
تاریخ فلسفه اسلامی:
ترجمه | نویسنده | نام کتاب |
دکتر ابراهیم دینانی ماجد فخری دکتر سید حسین نصر حنا الفاخوری دکتر مهدی امین رضوی | ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام(۳ جلد) تاریخ فلسفه اسلامی تاریخ فلسفه اسلامی تاریخ فلسفه اسلامی سهروردی و حکمت اشراق |
منطق :
ترجمه | نویسنده | نام کتاب |
دکتر شیروانی | دکتر مظفر دکتر ضیاء موحد | منطق درآمدی بر منطق جدید |
علم کلام:
ترجمه | نویسنده | نام کتاب |
حاج شیخ ابوالحسن شعرانی
| خواجه نصیرالدین طوسی عبدالرزاق لاهیجی | (کلام)شرح تجریدالاعتقاد (کلام)گزیده گوهر مراد |
عرفان:
ترجمه | نویسنده | نام کتاب |
دکتر یحیی یثربی | عرفان نظری |
فلسفه علم:
ترجمه | نویسنده | نام کتاب |
علی حقی دکتر سعید زیبا کلام | کاپالدی الن چالمرز | فلسفه علم فلسفه علم |
تسلط به متن تخصصی فلسفی انگلیسی و عربی
برای این منظور مطالعه تطبیقی (تطبیق ترجمه فارسی با متن اصلی)موثر است آشنایی به متون فلسفی عربی و انگلیسی در حد منابع زیر ضروری است.
The problems of philosophy , Bertrand Russell
۱- کتاب selection of philosophical works تألیف دکتر محسن جهانگیری
۲- History of philosophy copleston vol.4
متن عربی - مبدا و معاد ابن سینا و نهایة الحکمة (علامه طباطبایی)
مدیر گروه : آقای دکتر حسین غفاری
اعضای هیات علمی گروه فلسفه |
رتبه علمی |
تخصص استادان در هر گرایش |
علی اردشیر لاریجانی |
دانشیار |
فلسفه یونانی و قرون وسطی-فلسفه عصر جدید |
محمدرضا حسینی بهشتی |
دانشیار |
فلسفه یونانی و قرون وسطی-فلسفه عصر جدید |
موسی دیباج |
دانشیار |
هرمنوتیک-فلسفه سیاسی-مطالعات فضا و معماری |
احمد رجبی | استادیار | |
مصطفی زالی | استادیار | |
محمد تقی طباطبایی | استادیار | |
سید حمید طالب زاده |
استاد |
فلسفه عصر جدید - فلسفه معاصر-فلسفه اسلامی |
حامد علی اکبر زاده |
استادیار | |
حسین غفاری | استاد | فلسفه اسلامی-فلسفه یونان و قرون وسطی-فلسفه عصر جدید |
مهدی قوام صفری |
دانشیار |
فلسفه اسلامی-فلسفه یونان و قرون وسطی |
سید عمار کلانتر |
استادیار | |
علیرضا مازاریان |
استادیار |
تلفن : ۶۱۱۱۲۵۸۸ و ۶۶۴۰۷۵۵۰
پست الکترونیکی : phl.lit@ut.ac.ir
مجله گروه فلسفه :
تلفن : ۶۱۱۱۳۰۸۶
پست الکترونیکی : philosophyj@ut.ac.ir