Home

News

گزارش برگزاری اولین کارگاه جامه ایرانی

10 06 2019 07:08

کد خبر : 9901549

تعداد بازدید : 1009

20/3/98

 
نخستین کارگاه آموزشی «مطالعه مقدماتی در طراحی جامه ایرانی»
 
به کوشش گروه ایرانشناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی نخستین کارگاه آموزشی «مطالعه مقدماتی در طراحی جامه ایرانی» با تدریس خانم دکتر مژگان جهان‌آرا دانش‌آموخته و پژوهشگر مرکز پژوهشی دیزاین آسیا در کوبه ژاپن، هجدهم خرداد ۹۸ در تالار کمال دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد. در این کارگاه با نگاه جامه ایرانی به مثابه یک اثر هنری درخصوص موضوعاتی همچون اهمیت و جایگاه جامه برای انسان، نگاهی به نوع جامه در آسیا و تنوع و حضور نقوش ایرانی بحث و تبادل نظر شد. جامه که برای انسان در فلسفه قدما به عنوان پوششی بر تن تلقی می‌شد، در تحول خود از دیرباز، به اهمیتی هم اندازه با خود انسان رسیده‌است. جایگاه پوشش آدمی در طول تاریخ باعث تنوع و پیشرفت صنعت پارچه بافی و دوخت‌ودوز شده است. گرچه با پیشرفت زندگی امروزی و افزایش جمعیت، میزان استفاده از پارچه‌های دستباف بشر کم و کمتر شده، اما در عوض موضوع پوشاک به مثابه اثری هنری راه را برای مطالعه و دقت در گذشته این صنعت مهم و ترغیب انسان امروزی به احیای سنت های دیرین خود بازکرده است. از مطالعه در زمینه جامه های قدیمی، این نتیجه به دست می‌آید که گرچه سنتها با گرفت و گیرها و چارچوب‌های محکم خود، گاه راههای نوآوری را سد کرده‌اند، اما در عوض پاخوردن آنها در طول عمر بشر و پابرجا ماندنشان، امروزه می‌تواند شناسنامه‌ای برای ملت‌های مختلف در بازشناسی هویت خویش باشد. کار با دست، سلامت روحی و اجتماعی جوامعی را که هنوز به ریشه‌های خود پایبندند، باعث می‌شود و ارزش آن را صدچندان می‌کند. نحوه استفاده از پارچه‌های کم‌عرض و هدر ندادن پارچه به عنوان دستاوردی مهم در گذشته، باعث تدابیر شگفت‌انگیزی در تهیه جامه‌های کهن به روش‌هایی چون تا کردن بوده که نمونه‌های آن در جامه‌های هندی و ژاپنی قابل بررسی است.
 
امروزه از پارچه نه تنها در طراحی جامه، بلکه در طراحی فضای داخلی استفاده‌های بسیاری می‌شود. نوع جغرافیا و آب و هوای هر منطقه و نوع استفاده‌ای که از هر جامه‌ای می‌شود به علاوه پیشینه فرهنگی هر قومی؛ بافت و دوخت جامه را رقم می‌زند. بدین‌گونه است که جامه‌های غربی و شرقی چه در نوع پارچه و چه در مدل‌های مورد استفاده خود، طیف‌های وسیع و متنوعی را شامل می‌شوند. آزادی و راحتی جامه‌های شرقی در سایه تفکر شرقی همراه با رنگ و تزئینات خاص روحیه شرقی، دنیایی از شگفتی پدید می‌آورد. آنچه به وضوح دیده می‌شود این است که در میان تمدن های آسیایی؛ چین، هند و ژاپن بیش از ایران به پاسداشت و احیای این میراث گرانقدر پرداخته‌اند و امید است ایران نیز با تلاش‌ها و مطالعات و پژوهش علاقه‌مندان این حوزه، به کشف رموز جامه‌های کهن بپردازد. آنچه مسلم است این که جامه‌های سنتی ایرانی در اقوام متنوع این کشور برقرار و محفوظ مانده‌اند و همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند. بحث بر سر جامه‌های شهری و کلاسیک ایرانی که فارغ از هر قومی، برای استفاده عموم مورد استفاده بوده‌است. این همان راه پر فراز و نشیبی است که انتظار می‌رود علاقه‌مندان به این حوزه آن را دنبال کنند؛ چنانکه در کشورهای ژاپن و هند این نوع جامه‌ها تا به امروز حفظ شده‌اند و همچنان در مراسم رسمی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
 
مراجعه به متون قدیمی ایرانی راهگشای پژوهشگران در مسیر احیای جامه ایرانی خواهد بود. در ادامه نشست نمونه‌هایی از این نوع جامه‌ها که بر پایه تلفیقی از سبک‌ها و روش‌های مناطق گوناگون ایران کنونی و ایران بزرگ فرهنگی، به دست بانو دکتر جهان آرا طراحی و دوخته شده برای شرکت‌کنندگان کارگاه به نمایش درآمد. پرداختن به نقش نیز از موضوعات مهم این کارگاه بود که تنها به صورت اجمالی برای آشنایی ابتدایی حاضران به آن اشاره شد تا در نشست های آینده کارگاه جامه ایرانی به تفصیل درباره آن گفتگو شود. نقش مهم و جاودانه «درخت زندگی» و «سرو» به عنوان نماد باروری و زایش، سرافرازی، جاودانگی و نگهبانی در پارچه‌ها و طراحی‌ها بررسی و به ریشه‌یابی آن در «بندهش» اشاره شد. نقش محراب، باغ ایرانی، سایه‌دوزی خراسان، گلدان و تنوع گل‌ها در میان نقوش ایرانی، شیر و طاووس و پرنده و مار، کارت‌بافی، رودوزیهای ایرانی و شال عروس زردشتی مصادیق دیگری از نقش بود که همراه با تصاویر گردآوری‌شده از منابع گوناگون مفصلاً مورد مطالعه قرار گرفت. توضیحات جامع دکتر جهان‌آرا درباره قلمکاری و طرح باغ ایرانی که از ابتکارات ایشان برای کار روی پارچه است، همراه با تصاویری از مراحل چاپ آن به وسیله مُهر در هند از بخش‌های بسیار جالب و اثرگذار کارگاه بود. در پایان، دکتر جهان‌آرا نمونه‌های جامه، پارچه و پرده طراحی‌شده به دست خود را به معرض بازدید نزدیک شرکت‌کنندگان گذاشت و پاسخگوی پرسش های پرشمار ایشان بود.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Tags

اخبار و رویداد ها
خبر